I.Định nghĩa:

Bệnh COVID-19  là một bệnh truyền nhiễm do chủng vi rút corona  mới (SARS-CoV-2). Chủng  SARS-CoV-2 là chủng vi rút lây truyền từ động vật sang người, lây trực tiếp từ người sang người và gây ra bệnh viêm đường hô hấp cấp tính ở người.  

Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố COVID-19 là một đại dịch toàn cầu.

II. Đường lây truyền:

Virus COVID-19 lây lan từ người sang người qua 2 phương thức chủ  yếu

1. Qua các giọt bắn là nước bọt hoặc chất nhầy chảy ra từ mũi khi người nhiễm bệnh khi ho hoặc hắt hơi. Người xung quanh có thể hít phải hoặc chạm tay vào chất chứa virus rồi lây nhiễm.

2. Virus cũng có thể lây lan qua tiếp xúc với bề mặt (ghế ngồi trên xe buýt, tàu lửa hay bàn ghế ở trường học, bắt tay…) nơi có chứa nước bọt, chất nhầy từ người bệnh rơi xuống 

Ngoài ra vi rút cũng có khả năng lây truyền qua khí dung (aerosol) trong không khí, đặc biệt tại các cơ sở y tế. Cho tới nay, lây truyền theo đường phân-miệng chưa có bằng chứng rõ ràng.

- Thời gian ủ bệnh: từ 2-14 ngày, trung bình từ 5-7 ngày.

- Khởi phát: Triệu chứng hay gặp là sốt, ho khan, mệt mỏi và đau cơ. Một số trường hợp đau họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau đầu, ho có đờm, nôn và tiêu chảy.

- Diễn biến:

+ Hầu hết người bệnh (khoảng hơn 80%) chỉ sốt nhẹ, ho, mệt mỏi, không bị viêm phổi và thường tự hồi phục sau khoảng 1 tuần.

+ Khoảng 14% số ca bệnh diễn biến nặng như viêm phổi, viêm phổi nặng cần nhập viện, khoảng 5% cần điều trị tại các đơn vị hồi sức tích cực với các biểu hiện suy hô hấp cấp (thở nhanh, khó thở, tím tái, ...), hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS), sốc nhiễm trùng, suy chức năng các cơ quan bao gồm tổn thương thận và tổn thương cơ tim, dẫn đến tử vong. Tử vong xảy ra nhiều hơn ở người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch và mắc các bệnh mạn tính kèm theo. 

- Ở trẻ em, các biểu hiện lâm sàng đa số nhẹ hơn người lớn, hoặc không có triệu chứng. Các dấu hiệu thường gặp ở trẻ em là sốt và ho, hoặc các biểu hiện viêm phổi.

IV. Dự phòng

1.Nếu bạn có triệu chứng sốt, ho hoặc khó thở

- Tránh đi lại, du lịch

- Đến ngay cơ sở y tế khi có các triệu chứng kể trên

- Chia sẻ lịch trình di chuyển của bạn với nhân viên y tế.

2. Một số lưu ý để phòng, chống lây nhiễm nCoV

- Tránh tiếp xúc quá gần (<2m)với người bị sốt hay bị ho.

- Rửa sạch tay thường xuyên với xà phòng và nước sạch; hoặc các loại nước rửa tay có chứa cồn

- Tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng

3. Sử dụng khẩu trang đúng cách

- Khi ho hay hắt hơi, hãy che kín miệng và mũi bằng khăn giấy hoặc tay áo. Sau đó cuộn tròn khăn giấy và vứt khăn giấy vào thùng rác. Rửa sạch tay ngay lập tức

- Khi sử dụng khẩu trang, hãy chắc chắn rằng khẩu trang che kín miệng và mũi – và tránh chạm vào khẩu trang khi đang sử dụng.

- Nếu sử dụng các loại khẩu trang dùng 1 lần, sau khi sử dụng cần loại bỏ ngay lập tức vào thùng rác và rửa sạch tay sau khi bỏ khẩu trang.

4. Chủ động tìm đến cơ sở y tế nếu bạn bị ốm

- Nếu cảm thấy có dấu hiệu ốm khi đi lại, du lịch, HÃY thông báo ngay cho nhân viên hàng không, đường sắt hoặc ô tô và tìm đến chăm sóc y tế càng sớm càng tốt

- Hãy chia sẻ lịch trình di chuyển của bạn với nhân viên y tế

5. Lưu ý quan trọng để phòng, chống lây nhiễm nCoV

- Chỉ sử dụng các loại thực phẩm được nấu chín và đảm bảo an toàn thực phẩm.

- Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng

- Tránh tiếp xúc quá gần với các loại động vật nuôi hoặc hoang dã, dù là động vật sống, bị ốm hay đã chết.

V. Điều trị :

- Các ca bệnh nghi ngờ (có thể xem như tình trạng cấp cứu); cần được khám, theo dõi và cách ly ở khu riêng tại các cơ sở y tế, lấy bệnh phẩm đúng cách để làm xét nghiệm đặc hiệu chẩn đoán xác định.

- Ca bệnh xác định cần được theo dõi và điều trị cách ly hoàn toàn, trong đó: Ca bệnh nhẹ (viêm đường hô hấp trên, viêm phổi nhẹ) điều trị tại các phòng điều trị nội trú thông thường; Ca bệnh nặng (viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết) cần được điều trị tại phòng cấp cứu của các khoa hoặc khoa hồi sức tích cực

Do chưa có thuốc đặc hiệu, điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng là chủ yếu.

- Nghỉ ngơi tại giường, phòng bệnh cần được đảm báo thông thoáng và khử trùng phòng bệnh bằng tia cực tím đặc biệt không đóng kín cửa để sử dụng điều hòa.

- Vệ sinh mũi họng, có thể giữ ẩm mũi bằng nhỏ dung dịch nước muối sinh lý.

- Giữ ấm.

- Uống đủ nước, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải..

- Đảm bảo dinh dưỡng và nâng cao thể trạng.

- Hạ sốt nếu sốt cao

- Giảm ho bằng các thuốc giảm ho thông thường nếu cần thiết

- Đánh giá, điều trị, tiên lượng các tình trạng bệnh lý mãn tính kèm theo (nếu có).

* Thuốc kháng sinh

- Không sử dụng thuốc kháng sinh thường quy cho các trường hợp viêm đường hô hấp trên đơn thuần.

- Với các trường hợp viêm phổi, cân nhắc sử dụng kháng sinh thích hợp theo kinh nghiệm có tác dụng với các tác nhân vi khuẩn có thể đồng nhiễm gây viêm phổi,

* Thuốc kháng vi rút

- Chưa khuyến cáo sử dụng các thuốc điều trị kháng vi rút đặc hiệu cho SARS-CoV-2 (ngoài phạm vi các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng), do bằng chứng về hiệu quả, tính an toàn của các thuốc kháng vi rút còn hạn chế.

BS. Đặng Thị Kim Hải

Tài liệu tham khảo:

http://vncdc.gov.vn/vi/phong-chong-dich-benh-viem-phoi-cap-ncov/8605/bo-y-te-va-who-khuyen-cao-bao-ve-ban-than-phong-benh-viem-phoi-cap-do-chung-moi-cua-virus-corona-ncov-2019.

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public

https://luatvietnam.vn/y-te/quyet-dinh-1344-qd-byt-2020-huong-dan-chan-doan-va-dieu-tri-covid-19-181903-d1.html

1. Đau mắt đỏ là gì?

Đau mắt đỏ còn có tên gọi là viêm kết mạc nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn, ở cơ thể lây truyền từ người này sang người khác

2. Đau mắt đỏ phát triển và lây truyền như thế nào?

Đau mắt đỏ là tình trạng viêm ở lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu (tròng trắng) và kết mạc mi. Bệnh gây đau, ngứa, sưng đỏ, chảy nước mắt, mắt nhiều ghèn, rỉ, có thể giảm thị lực…Bệnh dễ lây khi tiếp xúc với nước bọt, ghèn rỉ của người bệnh khi dùng chung khăn mặt, chăn màn nhất là người trong gia đình hoặc người thường xuyên tiếp xúc với người bệnh đặc biệt vào mùa hè. Có thể bùng phát thành ổ dịch lớn trong thời gian ngắn, bất cứ ai cũng có thể mắc từ trẻ nhỏ, người lớn cho đến người già. Cơ thể con người không sản sinh ra miễn dịch trọn đời với bệnh viêm kết mac, vì thế mỗi người có thể vị viêm kết mạc nhiều lần trong đời.

3. Đau mắt đỏ có trầm trọng không

- Đau mắt đỏ không phải là tình trạng trầm trọng, tuy nhiên cần phải cho trẻ nghỉ ở nhà cho đến khi không còn nguy cơ lây lan và việc chăm sóc cho trẻ tại nhà sẽ tốt hơn.

- Đau mắt đỏ là bệnh có thể điều trị dễ dàng tại nhà và y tế cơ sở.

- Điều trị đúng và chăm sóc đúng thì bệnh có thể khỏi nhanh.

- Hạn chế lây lan và tránh được những biến chứng như viêm giác mạc, loét giác mạc gây giảm thị lực.

4. Chăm sóc trẻ khi bị đau mắt đỏ

*Toàn thân:

- Cho trẻ ăn uống đủ dinh dưỡng và nâng cao thể trạng, có thể bổ sung bằng các vitamin tổng hợp hoặc sinh tố trái cây từ cam, chanh, bưởi…

- Cho trẻ ngủ đủ giấc giúp mắt có thời gian nghỉ ngơi giúp mắt mau lành.

- Hạn chế tối đa các thiết bị điện tử .

- Tránh cho trẻ bơi hoặc vây nước bẩn,hóa chất( dầu gội, sữa tắm) dính vào mắt bệnh.

- Dùng khăn riêng, cần rửa tay cho trẻ sạch sẽ bằng sà phòng khi sau khi đụng chạm vào đồ công cộng.

* Tại mắt:

- Nên đeo kính chắn gió bụi, tránh tiếp xúc với các loại khói bụi, khói xe vì dễ gây kích thích cho mắt.

- Không cho trẻ day hoặc dụi sẽ làm tổn thương giác mạc (tròng đen) gây giảm thị lực.

- Rửa mắt bằng nước muối sinh lý 0.9% hằng ngày.

- Dùng thuốc điều trị theo đơn kê của bác sỹ mắt, thuốc tra mắt có dạng .nước, hỗn dịch, gel hoặc dạng mỡ.

- Cần tuân thủ đúng thời gian, liều lượng, số lần dùng thuốc theo chỉ định của bác sỹ.

- Tuân thủ đúng cách tra thuốc: Không chạm đầu chai thuốc vào mắt, đối với thuốc nước nên nhỏ từ 1-2 giọt, thuốc mỡ, gel nên tra vào cùng đồ mi dưới khoảng 1cm, tránh tra ra ngoài mắt gây lèm nhèm, khó chịu.

- Nếu có những triệu chứng nặng hơn, đau hơn, sưng hơn, chảy nước hồng, chảy máu, hoặc dùng thuốc có bất thường cần phải khám ngay, hoặc tư vấn bác sỹ.

5. Đối với người nhà bệnh nhân:

Tuyệt đối không được dùng thuốc chung với người bệnh hoặc các thuốc phòng bệnh mặc dù mắt không có các triệu chứng, hoặc có triệu chứng mà chưa được bác sỹ khám.

Thực hiện được chế độ cách ly vẫn là tốt nhất, không ôm hôn người khác.

BS Đinh Thị Hảo